Virtuele aanbiedingen - digitale museumbezoeken & meer
Museumbezoeken, wijnproeverijen of muziekevenementen in de Romantic Cities kunt u gemakkelijk thuis beleven. In ons overzicht vindt u informatie over aankomende data.
Ze vallen niet meteen op: eenvoudige, regelmatige vierkanten van zandsteen boven de ingang van het rituele bad in het middeleeuwse Judenhof van Speyer. Maar deze stenen vertellen toch een bijzonder verhaal.
De bouwers van het mikwe van Speyer hebben de kenmerkende vorm van de versiering van het gebouw van de Romeinen afgekeken. "Noord-Italiaanse steenhouwers brachten de bouwtechniek naar de Rijn. Hoogbetaalde vaklieden die actief waren bij de bouw van de Dom en parallel daaraan hielpen bij het ontwerpen van de synagoge en het mikwe. Een christelijk-joodse samenwerking", vertelt Cornelia Benz, die al 17 jaar stadsrondleidingen leidt: "In 1106 was de tweede Dom-verbouwing voltooid, de synagoge werd twee jaar eerder ingewijd."
De korte tijdsspanne is geen toeval. De grootste romaanse kerk ter wereld en de stenen getuigen van de bloeitijd van de joodse cultuur aan de Rijn: Ze zijn buren in het centrum van Speyer. Beide staan op de lijst van het UNESCO-werelderfgoed. De keizerlijke dom sinds 1981 en sinds juli 2021 de Judenhof samen met de ShUM-sites in Mainz en Worms.
De mikvah in de Judenhof van Speyer, Palts
ShUM. Dit zijn de eerste letters van de Hebreeuwse stadsnamen Shpira (Speyer), Warmaisa (Worms) en Magenza (Mainz). De geboorteplaatsen van het Europese Jodendom – van Jeruzalem aan de Rijn. De gemeentebond gaf niet alleen vorm aan de godsdienst, maar ook aan de jurisprudentie, de architectuur en de cultuur van het joodse leven in de Middeleeuwen. "Voor veel van onze internationale gasten is ShUM een levend begrip. Schapiro, Schapira of Spira zijn veelvoorkomende Jiddische familienamen, heel gebruikelijk in de VS en Oost-Europa. Zo is Speyer aanwezig in de wereld," meldt stadsgids Benz.
Ingang van het mikveh ritueel bad in de Judenhof van Speyer, Palts
En de joodse wereld in Speyer. Al meer dan 900 jaar. Wat is ervan overgebleven? De muurresten van de middeleeuwse synagoge met vrouwenschool en de bijna ongeschonden Mikwe, het oudste en grootste overgebleven rituele bad van Midden-Europa. Stijlvolle gebouwen voor Duitsland en Europa.
Aan de Rijn werkten de belangrijkste joodse geleerden van hun tijd, waaronder de wijzen van Speyer. Hun geestelijke erfenis leeft: "Het verbod op polygamie in het Europese jodendom gaat net zo goed terug op de ShUM-geleerden als het begin van het briefgeheim of de hervorming van het echtscheidingsrecht, dat de positie van de vrouwen versterkte", vertelt Cornelia Benz.
Het was een christen die de oprichting van de Joodse gemeenschap van Speyer mogelijk maakte. Bisschop Rüdiger Huzmann nodigde vervolgde Joden uit om zich in Speyer te vestigen. Dat was in het jaar 1084: "Toen ik van het dorp Speyer een stad maakte, dacht ik de reputatie van onze stad duizendvoudig te verhogen door er Joden naar toe te lokken," zou Huzmann gezegd hebben. Hij verleende de jonge gemeenschap rechten, privileges, een eigen bestuur en jurisdictie. In ruil daarvoor vloeiden de belastingen: Goud, zilver, parels, waardevolle stoffen, luxe goederen. Want veel van de Nieuw-Speyers waren succesvolle handelaars met goed ontwikkelde netwerken tot in het Midden-Oosten toe. Cornelia Benz vat samen: "Speyer profiteerde. Het 'koeiendorp' van de vroege Middeleeuwen ontwikkelde zich - mede dankzij de Joodse gemeenschap, niet alleen de Dom – tot een van de belangrijkste metropolen van het rijk dat in die tijd delen van Europa omvatte."
En zo is Speyer vandaag – met zijn christelijk-joodse geschiedenis – een hoogtepunt voor cultuurreizigers uit de hele wereld.
Brug met stadsgezicht, Speyer
Meer excursietips voor cultuurliefhebbers in Speyer:
Jetzt Speyer-Urlaub buchen
Städtereise mit Charme
Jetzt Speyer-Urlaub buchen und von freundlichen Gastgebern verwöhnt und umsorgt werden. Ob Hotel oder Ferienwohnung, Campingplatz oder Jugendherberge – hier findest du eine Übersicht der Übernachtungsbetriebe in Speyer. Wir freuen uns mit unseren engagierten Gastgebern, dich herzlich in Speyer willkommen zu heißen!
Reichhaltiges und gemütliches Frühstück im Hotel